Wat zijn jouw externe en interne stressfactoren?
Stress Specialist Martine Hesselink
Druk, druk, druk
We leven in de 20eeeuw en door de tijden heen is onze maatschappij veranderd. We leven in een hectische wereld, veel werknemers staan in toenemende mate lang onder druk en moeten harder werken, met als gevolg dat dit ten koste gaat van vrijetijdsbesteding en het gezinsleven. De technologie heeft het mogelijk gemaakt dat mensen 24 uur per dag in de weer kunnen zijn en dit heeft ertoe geleidt dat onze levensstijl is veranderd. Ons leven wordt gekenmerkt voor stress, 1 op de 7 werknemers heeft burn-out klachten.
Wat is stress eigenlijk?
Er bestaan verschillen definities voor ‘stress’, maar allemaal wijzen ze op een noodzakelijke aanpassingsreactie van het hele organisme op een lichamelijke of psychische verstoring van het evenwicht. Zodra we geconfronteerd worden met een fysieke of psychische bedreiging vertonen we allemaal dezelfde fysiologische reactie. Hoe het lichaam fysiologisch gezien reageert op een stressfactor hebben we geërfd van onze voorouders. Het autonome zenuwstelsel activeert het vecht- of vluchtmechanisme, dat ons op momenten van gevaar het leven kan redden. De hersenen scheiden de stimulerende stresshormonen cortisol en adrenaline uit, waardoor het hart sneller klopt, de bloeddruk stijgt, spieren zich spannen, de zintuigen verscherpen en de stofwisseling wijzigt. Er stroomt extra bloed naar de organen die bij ontwijken van de aanval het nuttigst zijn, waardoor bijvoorbeeld de handen koud of klam aanvoelen.
Vechten of vluchten
In situaties waarin lichamelijk gevaar dreigt, hebben we daar vanzelfsprekend baat bij. In het verre verleden ging dat gepaard met reëel levensgevaar, bijvoorbeeld als mensen aan extreme kou werden blootgesteld of oog in oog kwam te staan met een tijger. Tegenwoordig heeft de moderne mens nog maar zelden met zulke levensgevaarlijke situaties te maken. Alleen gaan we nu veel meer gebukt onder last van emotionele gebeurtenissen, zoals het verlies van een baan, een faillissement, een reorganisatie, scheiding, afwijzing, gefrustreerde wensen etc. We worden vaker geconfronteerd met terugkerende psychische spanningen en irritaties. Te denken aan elke dag de file inrijden na het werk, financiële problemen, geluidsoverlast van de buren. Alleen, ons organisme neemt deze bedreigingen net zo ernstig alsof er een tijger voor onze neus staat, waardoor de vecht-of-vlucht response wordt geactiveerd. Doordat we leven in een jachtige wereld wordt bij veel mensen de vecht-of-vlucht response dagelijks getriggerd, vaak voor zaken die niet of nauwelijks bedreigend genoeg zijn.
Stressoren
Oorzaken van stress worden wel stressoren genoemd. Ze kunnen zowel op het werk als in de vrije tijd voorkomen, ze kunnen lichamelijk of emotioneel van aard zijn, en kunnen zowel extern als intern zijn. Externe stressoren worden veroorzaakt door de omgeving en interne stressoren hebben te maken met de persoon zelf.
Voorbeelden van externe stressoren
- Je komt te laat voor een belangrijke bijeenkomst
- Je rijdt weer een file in na je werk
- Je bent je sleutels weer eens kwijt
- Je hebt geluidsoverlast van de buren
- Je staat in een lange rij voor de kassa
- Je krijgt ’s avonds appjes en mailtjes van je werk
- Je hebt een boete gekregen
- Je ondergaat een verandering in je leven (geboorte, huwelijk, ziekte, scheiding, sterfgeval)
- Je hebt financiële problemen
- Je bent mantelzorger
Voorbeelden van interne stressoren
- Je ervaart vaak en veel twijfel
- Je hebt een gevoel van machteloosheid
- Je legt de lat hoog voor jezelf
- Je kunt moeilijk nee zeggen tegen een ander
- Je ervaart minderwaardigheidsgevoelens
- Je hebt geen zelfrespect
- J voelt je heel verantwoordelijk
- Je hebt een saai leven ten opzichte van je vrienden op Social Media
- Je hebt schaamte en schuldgevoelens
Wat zijn jouw externe en interne stressfactoren?
De oorzaak van het ontstaan van stress wordt vaak gezocht in de externe wereld. Wie of wat heeft ervoor gezorgd je last hebt van stress. Je kunt de stressor in sommige gevallen aanpakken door ongewenste situaties te vermijden of proberen te veranderen. Vermijden is effectief als de omstandigheden heel onprettig zijn en je deze niet kunt of wilt veranderen. Veranderen kan effectief zijn, maar vaak niet mogelijk omdat je geen invloed hebt op de situatie. Toch is de externe stressor slechts een schakel van het ontstaan van stress.
Naast de externe stressoren is het van belang hoe je met de situatie omgaat. Ieder mens reageert weer anders op een externe stressor. Hoe je reageert, hangt van veel factoren af, zoals je persoonlijke vaardigheden, denkwijze, keuzemogelijkheden, gedragsmogelijkheden. Jouw persoonlijkheid is de belangrijkste schakel in de stressketen. Vaak is de meest effectieve manier leren om op een andere manier met de situatie om te gaan.
Is dit voor jou herkenbaar? Breng je externe en interne stressoren in beeld en bekijk welke je kunt vermijden of veranderen. En, welke vaardigheden heb jij nodig om op een andere manier met de situatie om te gaan. Kom je er niet uit, neem dan contact op met een van de specialisten van het Stresscentrum.
Voor vragen of meer informatie
Neem vrijblijvend contact op met het StressCentrum.